گیاه انگلی سس و روش های نابودی آن
انگلها انواع مختلفی دارند و هرکدام از آنها می توانند بهنوعی به گیاهها آسیب وارد کنند. برخی از انگلها گلدار هستند که معمولا کشاورزان با آنها آشنا بوده و پس از مشاهده، اقدامات لازم برای از بین بردن آن ها را انجام خواهند داد. گیاه انگلی سس جز خانواده Cuscutaceae بوده و دارای ۲۰۰ گونه مختلف است. این آفت به گیاهانی مانند یونجه، گل همیشه بهار، اطلسی، شب بو، درخت انگور، انار و… حمله میکند. در صورتی که نتوانید به موقع جلو رشد این آفت را بگیرید، ممکن است آسیبهای زیادی به گیاهان میزان آسیب وارد شود. در ادامه میخواهیم اطلاعاتی کامل درباره گیاه انگلی سس در اختیار شما قرار دهیم، اگر قصد آشنایی با این آفت را دارید، تا پایان با ما همراه باشید.
گیاه انگلی سس چیست؟
این گیاه با نام علمی Cuscuta sp شناخته میشود و بیش از 170 گونه مختلف دارد. البته این گیاه در بین کشاورزان ایرانی با نام پیچک زرد یا سرطان هم شناخته میشود. این گیاه در رنگهای زرد، سبز و سفید رشد میکند و جز علفهای هرز است. آفت سس بدون هیچ شکی جز بدترین و آزار دهندهترین آفت یا علفهای هرز برای کشاورزان محسوب میشود. گیاه انگلی سس تا چند سال پیش جز خانواده پیچکها محسوب میشد، اما امروزه بهدلیل کشف انواع مختلف از این آفت، آن را در خانوادهای جدا قرار دادهاند. این آفت، یکی از مهمترین آفات مزارع یونجه محسوب میشود.
این انگل از طریق بذر گسترش پیدا میکند و کارهایی مانند چرای دام و آبیاری باعث جابجایی بذر و در نتیجه گسترش این گیاه میشود. بذرهای آفت سس یونجه گرد، زرد رنگ و با اندازهای حدود ۱ میلیمتر هستند. بذرهای سس درختی رنگی خاکستری دارند و اندازه آنها هم حدود ۳ میلیمتر است. این گیاه برای جوانهزنی در ابتدای بهار به دمایی بین ۱۵ تا ۳۹ درجه سانتیگراد نیاز دارد و در عمق ۲ سانتیمتری خاک هم میتواند جوانه بزند.
بیشتر بخوانید: مهمترین انواع آفت درخت گردو و روشهای مبارزه با آنها
گونههای آفت سس
گیاه انگلی سس دو نوع مختلف دارد که میتواند به درختان، بوتههای و درختچهها حمله کند. هر کدام از انواع این آفت به یکی از گیاهان حمله کرده و سرعت رشد آنها را کاهش میدهد. در ادامه توضیحاتی درباره سس یونجه و سس درختی به شما خواهیم داد تا بتوانید این آفت را بهتر بشناسید.
سس یونجه
این گیاه علفی بوده و نوعی انگل محسوب میشود. گیاه انگلی سس گلهای آذین با قطر ۲ تا ۳ میلیمتر داشته و در رنگ های سفید یا زرد رشد میکنند. هرکدام از کپسولهای این گیاه، دارای ۲۰ عدد بذر هستند که هر کدام از آنها میتوانند تا ۲۰ سال در خام و ۵۰ سال در انبار، سالم بمانند. شاید برایتان جالب باشد که هر آفت سس میتواند تا ۳۰۰۰ بذر تولید کند! این گیاه برای جوانهزنی به دمای ۲۵ درجه سانتیگراد نیاز دارد و در همان روزهای ابتدایی رشد، به گیاه میزبان چسبیده و اندامهایی به نام هوستریوم تولید میکند و این اندامها از مواد غذایی موجود در خاک تغذیه میکنند.
سس درختی
این گونه از آفت سس، معمولا به درختان میوه حمله میکند. از لحاظ ظاهری کمی با سس یونجه متفاوت است. آفت سس درختی با رنگ قرمز رشد میکند و ضخامت آن هم حدود ۳ میلیمتر است. گلبرگهای این گیاه نوک گرد دارند و در آنها ۱ یا ۲ بذر وجود دارد و قطر گلها نیز حدود ۳.۵ میلیمتر است. علف انگلی سس ریشه، کلروفیل و برگ ندارد و مانند انگلها از گیاهان میزبان تغذیه کرده و رشد و تولید بذر می کنند. این گیاه مانع جذب مواد غذایی توسط گیاه میزبان میشود و بههمیندلیل وجود این گیاه میتواند گیاهان میزبان را از بین ببرد. شما با سم پاشی درختان میوه تا حد زیادی میتوانید از رشد بیرویه این آفت جلوگیری کنید. البته در بخشهای بعد، درباره روشهای از بین بردن آفت سس صحبت میکنیم.
میزبانهای علف انگل سس
سس یونجه: همانطور که از نام این آفت هم مشخص است، اصلیترین میزبان آن، یونجه است. البته گیاهان دیگری مانند فلفل، تنباکو، آفتابگردان، گل شمعدانی، نیلوفر، خارشتر، شیرین بیان، درمنه، خارخاسک و… نیز جز میزبانهای این آفت محسوب میشوند.
سس شبدر زینتی : همانطور که از نام این آفت هم مشخص است، اصلیترین میزبان آن در فضای سبز شهری و چمن ها ، شبدر زینتی یا چمن دایکوندرا است. البته گیاهان زینتی دیگری نیز جز میزبانهای این آفت محسوب میشوند. ظاهرا علف سس با کود دامی ضدعفونی نشده وارد چمن شده ولی در نوع چمن دایکوندرا طبق تجربه سایت دمبرگ همراه با بذر این چمن وارد فضای سبز می شود.
سس درختی: گیاههای میزبان برای این علف هرز شامل درخت یا درخچههای میوه، بدون میوه و درختان زینتی مانند زردآلو، انگور، آلو، فندق، تمشک، پسته، تبریزی، بید، یاسمن، گلسرخ، افرا، یا بنفش میشوند. البته برخی از گیاهان بوتهای یا علفی مانند، شیرین بیان، کاکتوس و فرفیون هم میزبانهای خوبی برای این علف بهحساب میآیند. آفت سس معمولا در استانهای مازندران، لرستان، کردستان، کرمانشاه و یزد رشد بهتری دارد. این گیاه به درختان، گلها، درخچهها و حتی برخی از علفهای هرز حمله کرده و باعث بروز خسارات زیادی میشود. گیاه انگلی سس یکی از مهمترین آفات مرکبات بوده و در صورتی که آن را از بین نبرید، رفته رفته میتواند باعث خشک شدن درختان شود.
بیشتر بخوانید: کرم خراط چیست؟ بهترین سم برای از بین بردن کرم خراط
آفت سس چه خساراتی به باغات و زمینهای کشاورزی وارد میکند؟
علف هرز انگلی سس آب، املاح معدنی و مواد غذایی موجود در گیاهان را جذب کرده و باعث ضعیف شدن آنها میشود. اگر بهموقع این آفت را از بین نبرید، میتواند باعث خشک شدن و نابودی گیاه میزبان هم شود. این گیاه دور ساقه و شاخه درخت میپیچد و با این کار مانع رشد گیاه میشود. بذرهای آفت سس از طریق جریان آب یا چرای بیرویه گوسفندان، بذرها جابجا شده و سمت بخشهای دیگر زمین حرکت میکنند. این بذرها پوسته ضخیم و محکمی دارد و بههمیندلیل میتواند تا مدت زمان زیادی در زیر خاک بماند تا شرایط رشد فراهم شود. دوره بذر دهی این گیاه بین ۳ تا ۵ ماه طول میکشد.
روشهای پیشگیری از حمله علف انگلی سس
اولین کاری که باید برای پیشگیری از آفت سس انجام دهید، خرید بذرهایی مرغوب و عاری از این آفت است. بسیاری از افراد با استفاده از روش قرنطینه نباتی، مانع ورود بذرهایی آلوده میشوند. برای کوددهی به گیاهان حساس و برای جلوگیری از آفات مرکبات، بهتر است از کودهای حیوانی پوسیده شده استفاده کنید. ابزار مختلف هم میتوانند نقش موثری در رشد و انتقال بیماری و آفات داشته باشند، شما با ضدعفونی کردن ماشینآلات، ابزار، مسیر آبیاری و… را ضدعفونی کنید. شما با انجام این کارها میتوانید تا حد زیادی از رشد گیاه انگل سس جلوگیری کنید.
همچنین میتوانید قبل از کاشت، با خرید سم، خاک را ضدعفونی کنید تا مطمئن شوید که بذر هیچ آفتی در خاک وجود ندارد. اگر سس را مشاهده کردید، باید به سرعت و به بذر نشستن گیاهان، آفت را نابود کنید تا آسیب بیشتری به گیاهان نرسد.
روشهای مبارزه و نابودی آفت سس
برای از بین بردن علف انگلی سس هم مثل دیگر آفتها روشهای مختلفی وجود دارد که شما میتوانید نسبت به سن این گیاه، نوع گیاه میزبان، مساحت زمین و… یکی از روشها را انتخاب کنید. کنترل زراعی، کنترل مکانیکی، کنترل بیولوژیکی و کنترل شیمیایی روشهای نابودی آفت سس هستند.
کنترل زراعی
شما برای از بین بردن آفت سس، میتوانید بذر یونجه را در فصل پاییز بکارید. البته کارهای دیگری هم وجود دارد که با انجام آنها میتوانید از رشد این علف هرز جلوگیری کنید. میتوانید قبل از کاشت، زمین را آبیاری کنید تا بذر آفات رشد کنند و سپس با شخم زدن، گیاهان را از بین ببرید. اگر زمین یا مزرعه شما به این آفت آلوده شده بود، میتوانید با کاشت گیاهانی مانند سویا، ذرت، گندم و گیاهانی که در زمستان رشد میکنند مانند کاهو یا کلم تا حد زیادی مزرعه خود را پاکسازی کنید.
کنترل مکانیکی
شما با شخم زدن زمین در کشتهایی ردیفی مانند چغندر، این گیاه را از بین ببرید. همچنین پس از متصل شدن آفت به گیاه، میتوانید آن را با دست جدا کرده و گیاه را از خاک خارج کنید. البته بهتر است محل آلوده شده به آفت را جدا کنید تا بقیه بخشهای گیاه به این آفت آلوده نشوند. حذف کردن چند شاخه نزدیک به بخش آلوده شده میتواند باعث شود که بخشهای دیگر گیاه آلوده نشوند. البته اگر گیاه یونجه به این آفت آلوده شد، باید گیاه آلوده شده را بهطور کامل حذف کنید تا به دیگر یونجهها سرایت نکند.
علف انگلی سس قدر رشد بسیار بالایی داشته و هر رشته جدا شده، میتواند دوباره رشد کند، پس بهتر است پس از جدا کردن، آن را به نقطهای دور از مزرعه منتقل کنید. بهتر است همه علفهای کنده شده را در محلی جمع کرده و آنها بسوزانید تا بذرها هم از بین بروند. اگر منطقه وسیعی به این آفت آلوده شد، بهترین راه این است که با سوزاندن کل زمین، علفهای هرز را از بین ببرید.
شما بدون بروز مشکل در رشد دوم گیاه یونجه، در نیمه دوم تیرماه، میتوانید با شعله افکن زمین را پاکسازی کنید.
کنترل بیولوژیکی
یکیدیگر از روشها برای از بین بردن علف هرز انگلی سس، روش بیولوژیکی است. در ایران تحقیقات زیادی روی این علف هرز انجام شده و موجوداتی مانند لارو، برخی از سوسکها و مگسها را یافتهاند که در برای تغذیه، به این گیاه حمله کرده و باعث از بین رفتن آن میشوند. البته عوامل بیماریزایی مانند فوزاریوم و آلترناریا مانع رشد آفت سس میشوند. روش دیگری که برای از بین بردن این آفت در باغات انار گزارش شده، چراندن گوسفند دو بار در سال است. البته محققان در حال تحقیق روی گیاهان هستند تا بتوانند بذرهایی را تولید کنند که در برابر این گیاه مقاوم باشد.
کنترل شیمیایی
اگر هیچ کدام از روشهای گفته شده برای از بین بردن آفت سس کاربردی نبود، میتوانید سم علف کش را خریداری کرده و با استفاده از آن، زمین را قبل از کشت ضدعفونی کنید. لازم به ذکر است که سموم علفکش مخصوص این آفت وجود ندارد ولی برای از بین بردن علف های هرز دیگر که میزبان این آفت هستند سمومی وجود دارد که در ادامه آنها را برایتان شرح خواهیم داد.
حدود 15 کیلوگرم از علف کش داکتال میتواند تعداد زیادی از این آفت را از بین ببرد. اگر یونجه را تازه کاشتهاید، باید در فصل بهار و برای بونچههای چند ساله، باید این کار را اواخر زمستان انجام دهید. البته توجه داشته باشید که هنگام استفاده از این سم، باید زمین مرطوب باشد، پس بهتر است پس از آبیاری، سمپاشی را انجام دهید.
برای سمپاشی یونجه قبل از کاشت در زمین، 380 سیسی از سم بذر کش ترفلان (در هر هکتار)، میتواند نتیجه مطلوبی در از بین بردن گیاه انگلی سس داشته باشد. سمپاشی مزرعه با این سم باید دو بار با فاصله 10 روز انجام شود. اگر میخواهید در سال اول کاشت یونجه، سمپاشی را انجام دهید، بهتر است زمانی که گیاهها 8 برگی شدند، این کار را بکنید. اگر زمینی دارید که زیر کشت ختمی، شفلرا و کروتون دارید، بهتر است حدود ۴۰۰ سی سی گلیفوسیت را برای هر هکتار استفاده کنید. از آنجایی که گیاه انگلی سس نوعی علف هرز محسوب میشود، میتوان گفت که این سم، بهترین سم برای از بین بردن علف های هرز است.
تجربه نشان داده، مزارعی که بیشتر آلوده به علف هرز هستند، احتمال آلوده شدن آنها به آفت سس هم بیشتر است. علفهای هرز میتوانند به رسیدن این گیاه به درختها کمک زیادی کنند.
اگر باغ انار دارید، میتوانید با استفاده از محدود پاراکوات، زمین را سمپاشی کنید. با این کار، آفت سس و تعداد زیادی از علفهای هرز از بین میرود.
آفت سس یکی از اصلیترین آفات برای گیاه یونجه و درختان میوه بوده و بههمیندلیل اگر با آن آشنا نباشید، میتوانید آسیبهای زیادی به محصولات شما وارد کند. ما در این مطلب سعی کردیم اطلاعاتی کامل در اختیارتان قرار دادیم. اگر سوال یا تجربه درباره از بین بردن علف انگلی سس داشتهاید، میتوانید آن را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
گیاه انگلی سس بیشتر در چه مزارعی رشد میکند؟
این علف هرز میتواند مانع رشد همه گیاهان شود، اما بیشتر در مزارع یونجه و شبدر مشاهده میشود.
بهترین راه برای از بین بردن آفت سس چیست؟
شما میتوانید با استفاده از از بین بردن گیاهان با دست، سمپاشی یا چرا گوسفندان (دو بار در سال) آفت سس را از بین ببرند.
علف انگلی سس چطور به گیاهها آسیب میزند؟
این گیاهها دور شاخه و ساقه گیاهان پیچیده و مانع جذب مواد معدنی، آب و مواد غذایی توسط گیاهها میشود.
ممنون.بسیار مفید بود
Corrugated Metal Pipes in Iraq: At Elite Pipe Factory in Iraq, we also specialize in the production of Corrugated Metal Pipes, which are designed for strength and resilience in heavy-duty applications. Our corrugated metal pipes are constructed to handle high loads and resist environmental stresses, making them suitable for use in stormwater management, road construction, and culverts. With our commitment to quality and innovation, Elite Pipe Factory ensures that these pipes provide exceptional performance and durability. As one of the leading and most trusted factories in Iraq, we pride ourselves on offering products that exceed expectations. Learn more