کود npk چیست و چه کاربردی دارد؟

کودهای NPK از مهمترین انواع کود برای تغذیه گیاهان هستند که ترکیبی از سه عنصر اصلی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) را در نسبت‌های مختلف ارائه می‌دهند. هر ترکیب از این کودها کاربرد خاصی دارد و بسته به نیاز گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما کود NPK چیست و چه تفاوتی میان انواع آن وجود دارد؟ در ادامه به بررسی انواع کود NPK و کاربردهای آن می‌پردازیم.

کود npk چیست ؟

کودهای NPK از مهم‌ترین ترکیبات مغذی برای رشد و سلامت گیاهان محسوب می‌شوند. این کودها ترکیبی از نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) هستند که هرکدام نقشی کلیدی در تغذیه گیاه ایفا می‌کنند. اما کود NPK چیست و چرا این ترکیب در کشاورزی و باغبانی اهمیت ویژه‌ای دارد؟ در این مقاله، به بررسی ترکیبات، انواع و روش‌های استفاده از این کود کامل می‌پردازیم تا بتوانید بهترین انتخاب را برای گیاهان خود داشته باشید و هنگام خرید کود دچار سردرگمی نشوید.

مواد تشکیل دهنده کود npk چیست

کودهای NPK از سه عنصر اصلی تشکیل شده‌اند که هرکدام نقش خاصی در رشد گیاه دارند. این کودها، یک کود کامل محسوب می‌شوند. در ادامه اطلاعاتی کامل درباره عناصر تشکیل دهنده کودهای NPK در اختیارتان قرار می‌دهیم:

• نیتروژن (N): موجب رشد سریع‌تر گیاه و افزایش شاخ و برگ آن می‌شود. این عنصر باعث تولید کلروفیل شده و فتوسنتز را تقویت می‌کند.
• فسفر (P): این عنصر در توسعه ریشه‌ها، گل‌دهی و افزایش محصول نقش کلیدی دارد. فسفر برای رشد بذرها و گیاهان تازه کاشته‌شده ضروری است.
• پتاسیم (K): مقاومت گیاه را در برابر تنش‌های محیطی مانند کم‌آبی و آفات افزایش می‌دهد و موجب بهبود کیفیت محصولات کشاورزی می‌شود.
• عناصر ریزمغذی: برخی از کودهای NPK حاوی ریزمغذی‌هایی مانند منیزیم، آهن و روی هستند که به رشد بهتر گیاه کمک می‌کنند.

انواع کود npk

کودهای NPK کود کامل محسوب می‌شوند و در نسبت‌های مختلفی تولید می‌شوند تا پاسخگوی نیازهای متنوع گیاهان باشند. بسته به نوع گیاه و شرایط خاک، باید ترکیب مناسبی را انتخاب کرد. در ادامه، به معرفی برخی از رایج‌ترین انواع کود NPK می‌پردازیم.

کود 20-20-20 NPK

این کود، بهترین ترکیب برای تقویت شاخ و برگ و رشد گیاهان محسوب می‌شود. کود npk 20-20-20 یک کود کامل است که حاوی مقداری مساوی از فسفر، پتاسیم و نیتروژن تشکیل شده و این مقدار 20% است. همچنین در این ترکیب عناصر دیگری مانند آهن، روی، مس و منگنز وجود دارد که باعث افزایش سرعت رشد گیاه می‌شود.

با استفاده از این محصول می‌توانید بخش زیادی از مواد مغذی مورد نیاز محصولات زراعی، باغی و گیاهان آپارتمانی را فراهم کنید. این محصول با نام‌های گیری مانند بیست، بیست و سه بیست هم شناخته می‌شود.

کود 36-12-12 NPK

کود 36-12-12 به دلیل داشتن میزان بالای نیتروژن، به‌ویژه برای رشد شاخ و برگ گیاهان مناسب است. این نوع کود معمولاً در مراحل اولیه رشد گیاهان به کار می‌رود تا ساختار گیاهی قوی‌تر شود. این کود از 36% پتاسیم، 12% نیتروژن و 12% فسفر تشکیل شده است. کود 36-12-12 NPK یکی از کودهای پتاس بالا بوده و برای گیاهانی که در دوره میوه‌دهی قرار گرفته‌اند استفاده می‌شود. علاوه‌بر پتاسیم، فسفر و نیتروژن، عناصر ریز مغذی دیگری مانند آهن، روی، بور، مولیبدن و منگنز در این کود وجود دارد و به‌همین‌دلیل کودی کامل برای گیاهان محسوب می‌شود.

این ترکیب برای جوانه‌زنی و رشد زایشی گیاهان بسیار موثر بوده و باعث افزایش ضخامت برگ‌های گیاهانی مانند زاموفیلیا می‌شود. همچنین کود پتاس بالا باعث افزایش وزن و کیفیت محصولات می‌شود.

کود 10-52-10 NPK 

با داشتن مقدار فسفر بالا، کود 10-52-10 برای تقویت ریشه‌زایی و افزایش گل‌دهی گیاهان استفاده می‌شود. این ترکیب به‌ویژه برای گیاهانی که در مراحل اولیه رشد قرار دارند، بسیار مفید است. شاید برایتان سوال پیش بیاید که این نوع کود npk چیست؟ این کود از 52% فسفات، 10% نیتروژن و 10% پتاسیم تشکیل شده. این ترکیب یک محرک قوی برای افزایش سرعت ریشه‌زایی و رشد گیاه محسوب شده و بیشتر برای محصولات باغی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کود 10-52-10 NPK  باعث تولید ریشه‌های مویی شده و به‌همین‌دلیل سطح تماس آن با خاک افزایش می‌یابد. این کار باعث بهبود جذب مواد معدنی از خاک خواهد شد.

کود 5-50-5 NPK

این نوع کود با مقدار فسفر بسیار زیاد، برای گیاهانی که نیاز به گل‌دهی و باردهی بالا دارند، ایده‌آل است. استفاده از این کود باعث افزایش کیفیت محصول نهایی می‌شود. این کود از 50% درصد فسفر، 5% پتاسیم و 5% درصد نیتروژن تهیه شده است. همچنین این محصول از مقدار مناسبی اوره، نیترات پتاسیم، مونو آمونیوم فسفات، سولفات پتاسیم و… تشکیل شده و برای گیاه بسیار مفید است. این کود فسفر بالا بوده و به‌همین‌دلیل باعث تکامل ریشه، گل‌دهی محصولات زراعی و غده‌زایی می‌شود.

کود 40-10-10 NPK

با داشتن مقدار بالای نیتروژن، کود 40-10-10 به رشد سریع و توسعه برگ‌های گیاه کمک می‌کند. این کود معمولاً برای گیاهانی که نیاز به رشد سریع دارند، استفاده می‌شود.  این کود از 40% پتاسیم، 10% نیتروژن و 10% فسفات تشکیل شده است. استفاده از این ترکیب در زمان مناسب می‌تواند باعث افزایش عملکرد محصولات زراعی شده و سرعت رشد و کیفیت میوه‌ها را افزایش دهد. پیشنهاد می‌شود که کود 40-10-10 NPK را در زمان تبدیل گل‌ها به میوه استفاده کنید تا بتوانید محصولاتی با کیفیت‌تر برداشت کنید.

این کود از نظر ساختار فیزیکی، پودری بوده و دانه‌هایی یکنواخت و یک شکل دارد. گیاه‌ها برای افزایش وزن میوه و کیفیت آن‌ها به میزان قابل توجهی پتاسیم نیاز دارند که این ترکیب به خوبی می‌تواند نیاز گیاه را برطرف کند. همچنین این کود برای افزایش مقاومت گیاه در برابر تنش‌های محیطی، کیفیت محصولات، افزایش وزن میوه و بهبود رنگ آن‌ها مورد استفاده قراره می‌گیرد. این ترکیب برای گیاهانی که به مقدار زیادی پتاسیم و مقدار کمی نیتروژن نیاز دارند، توصیه می‌شود.

کود 30-5-15 NPK

این ترکیب متعادل از نیتروژن و پتاسیم، برای گیاهانی که میوه‌دهی دارند، بسیار مناسب است. استفاده از این کود موجب افزایش کیفیت میوه‌ها و افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و تنش‌های محیطی می‌شود. میزان فسفات در کود 30-5-15 NPK بیشتر از دیگر عناصر بوده و معمولا برای افزایش میوه‌دهی گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کود از 15% نیتروژن، 5% فسفات و 30% پتاسیم تشکیل شده و عناصر دیگری مانند روی، مس، منگنز و… در آن وجود دارد. این کود به‌دلیل داشتن مقدار زیادی پتاسیم، مناسب برای افزایش محصول است، چون عناصر آن در بافت میوه تجمع کرده و باعث افزایش سرعت رشد و بهبود رنگ و طعم می‌شود.

روش استفاده از کودهای کامل یا ان پی کی

برای استفاده صحیح از کودهای NPK، ابتدا باید نیاز گیاه را بررسی کرد. روش مصرف این کودها به چندین عامل از جمله نوع گیاه، سن گیاه و شرایط خاک بستگی دارد. در روش‌های متداول، کودهای NPK می‌توانند به‌صورت محلول در آب، پخش سطحی، چالکود و یا همراه با سیستم‌های آبیاری استفاده شوند. استفاده بیش‌ازحد از این کودها ممکن است موجب آسیب به گیاه شود، بنابراین رعایت دوز مناسب ضروری است. در گیاهانی که به مقدار بالایی از نیتروژن نیاز دارند، معمولاً کودهای با نیتروژن بالا در مراحل اولیه رشد استفاده می‌شوند، درحالی‌که برای تقویت گل‌دهی و میوه‌دهی، ترکیبات دارای فسفر و پتاسیم بالا مناسب‌تر هستند.

بهترین زمان مصرف کود ان پی کی

برای دستیابی به بهترین نتایج، باید کودهای NPK را در زمان مناسب مصرف کرد. در مراحل اولیه رشد، کودهایی با نیتروژن بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند، چون باعث تقویت رشد برگ‌ها و ساقه می‌شوند. طی زمان گل‌دهی، گیاه به فسفر بیشتر نیاز دارد برای این‌که این ماده باعث افزایش گل‌ها و تشکیل میوه می‌شود. در نهایت، در مرحله بلوغ و برداشت، کودهای دارای پتاسیم بالا برای بهبود کیفیت محصول و افزایش مقاومت گیاه استفاده می‌شوند. هر گیاه نیازهای متفاوتی دارد، بنابراین توصیه می‌شود قبل از مصرف کود، نیاز گیاه به‌دقت بررسی شود.

سخن پایانی

کودهای NPK یکی از مهمترین و پرکاربردترین کودهای کشاورزی هستند که با فرمولاسیون مختلف برای تأمین نیازهای گیاهان تولید می‌شوند. شناخت دقیق نیازهای گیاه و انتخاب ترکیب مناسب کود، تأثیر زیادی بر سلامت و عملکرد گیاه خواهد داشت. اگر قصد خرید کود NPK را دارید، پیشنهاد می‌شود قبل از انتخاب، نوع خاک و نیاز گیاه خود را بررسی کنید تا بهترین نتیجه را از آن شاهد باشید. ما سعی کردیم در این مطلب اطلاعاتی کامل درباره کود کامل در اختیار شما قرار داده و به جواب کود npk چیست هم بپردازیم. اگر سوالی درباره انواع کود npk داشتید، می‌توانید آن را با ما مطرح کنید تا راهنماییتان کنیم.

سوالات متداول

• کود NPK چیست و چه کاربردی دارد؟

کود NPK یک نوع کود ترکیبی است که حاوی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) بوده و برای تقویت رشد گیاهان و افزایش کیفیت محصولات استفاده می‌شود.

• چگونه نوع مناسب کود NPK را انتخاب کنیم؟

بسته به نوع گیاه و نیاز آن، فرمول مناسب را انتخاب کنید؛ مثلاً برای رشد برگ‌ها، خرید کود هایی با نیتروژن بالا مثل 20-10-10 مناسب‌تر هستند.

• کود NPK را چگونه مصرف کنیم؟

مقدار و روش مصرف این کودها بسته به نوع گیاه و فرمول کود، متفاوت است، اما معمولاً به‌صورت محلول در آب یا به‌صورت مستقیم در خاک استفاده می‌شوند.