سبد خرید
کود ارگانیک چیست ؟ مزایا و نحوه استفاده
یکی از رایج‌ترین اصطلاحاتی که در حوزه کشاورزی می‌شنویم، تولید محصول ارگانیک با استفاده از مواد طبیعی است. اما شاید برایتان سوال پیش بیاید که کود ارگانیک چیست؟ کود ارگانیک یکی از مهم‌ترین عناصر اولیه صنعت کشاورزی به حساب می‌آید که منجر به تولید محصولات ارگانیک می‌شوند. مصرف کود ارگانیک کیفیت خاک را افزایش می‌دهد. از این رو کشاورزان و باغداران زیادی به دنبال استفاده از این محصول هستند. به همین دلیل در این مقاله به معرفی انواع این کود و طرز تهیه کود ارگانیک در خانه می‌پردازیم.
کود ارگانیک چیست؟
کود ارگانیک نوعی کود طبیعی است که از مواد خام و عناصر غیرشیمیایی مانند بقایای گیاهان تازه یا خشک، فضولات حیوانی و دیگر مواد طبیعی به دست می‌آید. اگر بخواهیم به‌طور ساده بپرسیم کود ارگانیک چیست، باید بگوییم این کود نوعی ماده مغذی تجزیه‌پذیر است که علاوه‌بر تقویت خاک و بهبود رشد گیاهان، هیچ آسیبی برای طبیعت ندارد.
در کشاورزی ارگانیک، استفاده از کودهای شیمیایی به‌طور کامل کنار گذاشته می‌شود و تمامی مواد مورد نیاز برای رشد گیاه از کودهای طبیعی و ارگانیک تامین می‌شود. این کودها سرشار از عناصر مغذی هستند و به‌همین‌دلیل باعث بهبود کیفیت خاک و افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی می‌شوند. برای کشاورزانی که به سلامت محصولات و حفظ محیط زیست اهمیت می‌دهند، خرید کود ارگانیک یکی از بهترین انتخاب‌هاست؛ چون این نوع کود علاوه‌بر تغذیه اصولی گیاه، به بازیابی طبیعی خاک نیز کمک می‌کند.
انواع کودهای ارگانیک
پاسخ به این پرسش که کود ارگانیک چیست، تنها با شناخت انواع آن کامل می‌شود. این کود یکی از انواع کود است که امروزه تقاضا برای استفاده از آن افزایش یافته است. کودهای ارگانیک بر اساس عناصر تشکیل‌شان به سه دسته گیاهی، حیوانی و معدنی تقسیم می‌شوند. هرکدام از این کودها ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند که در ادامه به‌صورت جداگانه بررسی می‌شوند.
کود گیاهی ارگانیک
کود گیاهی ارگانیک از تجزیه بقایای گیاهان مختلفی مانند برگ، ساقه، پوست میوه‌ها و سبزیجات تولید می‌شوند. این نوع کود سرشار از عناصر غذایی مانند پتاسیم، نیتروژن و فسفر است که به رشد بهتر ریشه و برگ‌ها کمک می‌کند. کمپوست یکی از رایج‌ترین انواع کودهای گیاهی ارگانیک بوده و در خانه و مزرعه به‌راحتی قابل تهیه است. این کود نه‌تنها مواد مغذی خاک را افزایش می‌دهد، بلکه به حفظ رطوبت، بهبود تهویه و ساختار خاک نیز کمک می‌کند.
کود معدنی
کود ارگانیک معدنی از منابع طبیعی مختلفی مانند صخره‌های آسیاب‌شده، پودر استخوان یا خاک فسفات به‌دست می‌آید. این کودها معمولا به آرامی آزاد می‌شوند و برای گیاهانی که به مواد معدنی خاصی مانند کلسیم، منیزیم یا فسفر نیاز دارند، بسیار مفید هستند. برخلاف کودهای شیمیایی که سریع جذب می‌شوند و ممکن است به گیاه آسیب بزنند، کودهای معدنی ارگانیک با سرعت کمی توسط گیاه جذب می‌شوند و به همین دلیل تأثیر بیشتری دارند.
کود حیوانی ارگانیک
کودهای حیوانی از فضولات دام‌هایی مانند گاو، گوسفند، مرغ و اسب تولید می‌شوند. این کودها یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین انواع کودهای ارگانیک هستند که از گذشته در کشاورزی سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. کود حیوانی علاوه بر تأمین نیتروژن و مواد مغذی دیگر، ساختار خاک را بهبود بخشیده و فعالیت میکروارگانیسم‌های مفید خاک را افزایش می‌دهد. البته برای استفاده موثر و ایمن، باید این مواد قبل از مصرف به خوبی پوسیده و فراوری شوند تا بذر علف‌های هرز یا عوامل بیماری‌زای موجود در آن از بین بروند.
تفاوت عمده کود ارگانیک و کود شیمیایی
با توجه به اینکه کودهای ارگانیک از مواد کاملا طبیعی به دست می آیند، می‌توانند به رشد و تقویت گیاهان کمک زیادی کنند، اما کودهای شیمیایی به دلیل تغییر ساختار خاک، این خاصیت را ندارند. با این حساب باید بگوییم که این کودها هیچ ضرر و آسیبی به محصولات کشاورزی وارد نمی‌کند.
وجود نمک‌های معدنی در کودهای شیمیایی، باعث از بین رفتن کرم‌های خاکی شده و منبع تغذیه‌ای برای میکروارگانیسم‌های خاک و کرم‌های خاکی نیستند. همین موضوع باعث می‌شود که پس از گذشت مدت زمانی کوتاه، زمین‌هایی که تنها با کودهای شیمیایی تغذیه می‌شوند، به مرور مواد آلی و موجودات زنده مهم خود را از دست بدهند. همچنین این موضوع باعث تغییر ساختار خاک و مصرف زیاد آب می شود؛ زیرا خاک قدرت حفظ آب و رطوبت را از دست می‌دهد. با توجه به توضیحات داده شده می‌توان نتیجه گرفت که استفاده از کودهای ارگانیک می‌تواند مانع رسیدن خاک به حالت بحرانی شود.
ازجمله تفاوت‌های کود ارگانیک با شیمیایی، وجود فسفر و نیتروژن در کودهای ارگانیک است. مقدار این عناصر در کودهای شیمیایی نسبت به نوع دیگر کود، بسیار کمتر است. همچنین کودهای شیمیایی از منابع تجدید ناپذیر مانند زغال سنگ و گاز طبیعی ساخته می‌شوند، در صورتی که کودهای ارگانیک از منابع طبیعی، حیوانی و گیاهی به دست می‌آیند.
برای خرید کود برای انواع درختان و گیاهان می‌توانید از بخش خرید کود در فروشگاه ما دیدن کنید.
فواید استفاده از کودهای ارگانیک
حالا که به خوبی متوجه شدیم انواع کود ارگانیک چیست، نوبت به بررسی فواید آن می‌رسد. در واقع استفاده بیش از حد از کودهای سفید مانند کود ازته و کودهای سیاه مانند کود فسفره، باعث کاهش کیفیت و حاصلخیزی خاک‌های ایران شده است. با روی کار آمدن کودهای ارگانیک که منشا حیوانی یا گیاهی دارند، ترکیبات طبیعی و آلی به چرخه تولید بازگشته‌اند. برخی از فواید کود ارگانیک باغی را در ادامه بیان می‌کنیم:
- بهبود ساختار بستر رشد و احیای خاک آسیب دیده؛
- افزایش قابلیت خاک برای نگه داشتن آب و عناصر غذایی؛
- سازگاری با محیط زیست؛
- کاهش استفاده از کودهای شیمیایی و سموم آفت کش
- جلوگیری از آسیب رسیدن به گیاهان
در واقع استفاده از کودهای ارگانیک، گیاهان را تقویت کرده و باعث سالم ماندن ریشه گیاهان می‌شود.
طرز تهیه کود ارگانیک
ساخت کود گیاهی و طبیعی در خانه بسیار آسان است. در واقع یک کود ارگانیک مناسب باید حاوی مواد آلی باشد تا ساختار خاک را اصلاح کند. پیشنهاد می‌دهیم برای تهیه کود طبیعی و ارگانیک از باقی مانده سبزیجات و مواد غذایی در خانه استفاده کنید. به عنوان مثال، استفاده از پوست میوه همچون پوست موز، سبزیجات، پوست تخم‌مرغ، تفاله چای و قهوه، آجیل، روغنهای طبیعی، چربی و محصولات لبنی به‌عنوان یک کود ارگانیک کامل به‌حساب می‌آیند. لازم به ذکر است که شما قادر به استفاده از تمامی این عناصر به طور جداگانه یا در ترکیب با یکدیگر هستید. همچنین باقی مانده برگ و چمن‌های کوتاه شده در باغبانی به عنوان کود طبیعی و گیاهی به کار می‌روند.
بیشتر بخوانید: آفات و بیماری های سبزیجات
نحوه مصرف کود ارگانیک
شاید جایگزین کردن کود ارگانیک با کود شیمیایی کمی نگران کننده باشد؛ اما استفاده از کود آلی تاثیر بیشتری در تقویت و رشد گیاهان دارد و هیچ آسیبی به گیاهان نمی‌رساند. نحوه استفاده از کودهای ارگانیک باید با توجه به نیاز گیاه و نظر کارشناسان کشاورزی انجام شود. برخی از کودهای ارگانیک تنها باید روی خاک ریخته شوند، برخی دیگر از محصولات نیز به صورت محلول در آب به کار می روند و به شکل محلول پاشی قابل استفاده هستند. به طور کلی پیشنهاد می‌دهیم پیش از استفاده از کودهای ارگانیک، اطلاعات درج شده روی بسته‌بندی را مطالعه کرده و با خواندن موارد به کار رفته در محصول، به طور کامل متوجه شوید که نحوه مصرف و مواد سازنده کود ارگانیک چیست.
نقش کود ارگانیک در کشاورزی
درک اینکه کود ارگانیک چیست، زمانی کامل می‌شود که نقش آن در کشاورزی بررسی شود. کودهای ارگانیک برخلاف نمونه‌های شیمیایی، نه‌تنها برای گیاه مفید هستند، بلکه به حفظ سلامت خاک، افزایش مواد آلی و تعادل اکوسیستم خاک نیز کمک می‌کنند. با افزودن کودهای ارگانیک به خاک، شرایط زیستی بهتری برای ریشه‌ها فراهم شده و مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها افزایش پیدا می‌کند که در نتیجه، محصولی سالم‌تر و طبیعی‌تر حاصل می‌شود.
امروزه کشاورزان بسیاری برای تولید محصولات ارگانیک و گواهی‌دار، از این کودها استفاده می‌کنند تا علاوه بر حفظ محیط زیست، محصولاتی ارگانیک و بدون سم را وارد بازار کنند. همچنین کودهای ارگانیک در احیای زمین‌های فرسوده و کاهش مصرف آب تاثیر زیادی دارند.
سخن پایانی
در این مقاله درباره این صحبت کردیم که کود ارگانیک چیست و چه انواعی دارد. گفتیم که این کودها راه‌حلی طبیعی و پایدار برای کشاورزی سالم، حفظ منابع طبیعی و ارتقا کیفیت محصولات غذایی هستند. انتخاب نوع مناسب کود ارگانیک بسته به نوع خاک، گیاه و هدف کشاورزی می‌تواند نتایج متفاوتی داشته باشد. با توجه به فواید فراوان این نوع کود، می‌توان گفت که آینده کشاورزی در گرو استفاده هوشمندانه از منابع طبیعی همچون کودهای ارگانیک خواهد بود. امروزه شرکت‌های متعددی شروع به تولید کودهای ارگانیک کرده‌اند که می‌توان گفت تا حد زیادی در این مسیر موفق بوده‌اند.
سوالات متداول
- آیا کود ارگانیک برای همه گیاهان مناسب است؟
بله، بیشتر گیاهان از کود ارگانیک سود می‌برند، چون این کودها طبیعی هستند و به بهبود خاک کمک می‌کنند. البته بهتر است نوع کود بر اساس نیاز گیاه انتخاب شود تا بتوانید بهترین نتیجه را مشاهده کنید.
- تفاوت کود ارگانیک با کود شیمیایی چیست؟
کود ارگانیک از منابع طبیعی تهیه شده و به بهبود خاک کمک می‌کند، در حالی که کودهای شیمیایی ساخته دست انسان هستند و اثر سریع‌تری دارند، اما ممکن است به خاک و محیط زیست آسیب بزنند.
- آیا می‌توان از کود ارگانیک در گلدان استفاده کرد؟
بله، کود ارگانیک برای گیاهان آپارتمانی هم کاملا مناسب است. این کودها باعث جذب تدریجی توسط گیاه، افزایش مقاومت در برابر آفات و رشد بهتر ریشه در خاک می‌شوند. فقط باید در مقدار مصرف دقت داشته باشید تا به گیاه آسیبی وارد نشود.
