انواع بیماری قارچی گیاهان آپارتمانی و روش مبارزه با آن ها

بر خلاف تصور بعضی‌ افراد، نگهداری از گیاهان آپارتمانی محدود به آبیاری و تأمین نور آفتاب برای آن‌ها نیست. نگهداری اصولی و حفظ سلامت از گیاه به عوامل بسیاری وابسته است. اگر به‌خوبی از گیاه یا میوه مراقبت نکنید، گیاه در معرض قارچ های بیماری زای گیاهی قرار می‌گیرد. در صورتی که گیاه شما به بیماری های قارچی درگیر شده است یا می‌خواهید از حمله قارچ‌ها به گیاه پیشگیری کنید تا پایان با این مطلب از سایت دمبرگ همراه باشید.

معرفی انواع بیماری قارچی گیاهان

قبل از هر چیزی لازم است با بیماری های قارچی گیاهان آشنا شوید. در صورت آشنایی کامل با بیماری‌ها، پیشگیری و مقابله با قارچ‌ها آسان‌تر می‌شود. در ادامه به معرفی 20 مورد از قارچ گیاهان آپارتمانی پرداخته‌ایم.

پوسیدگی ریشه

ازجمله بیماری های قارچی گیاهان می‌توان به پوسیدگی ریشه اشاره کرد. این بیماری قارچی فقط ریشه گیاهان را مورد حمله قرار می‌دهد و با از بین بردن آن‌ها، باعث آسیب به گیاه می‌شود. بیماری پوسیدگی ریشه یا پوسیدگی فیتوفتورایی از بیماری‌های شایع قارچی است که درختانی مانند گیلاس، زرد آلو و گلابی را درگیر می‌کند.

از راهکارهای پیشگیری از پوسیدگی ریشه، افزایش زهکشی خاک، جلوگیری از تجمع آب در مجاورت طوقه و ریشه و استفاده از سم بردوفیکس (طبق نظر متخصصین کشاورزی) است.

لکه موجی یا باد زدگی

بیماری دیگری که گیاه به آن مبتلا می‌شوند، بیماری قارچی لکه موجی یا باد زدگی نام دارد. در صورت ابتلای گیاه به این بیماری، برگ‌های میوه به رنگ زرد در آمده و برگ‌ها می‌ریزند. در نهایت، با گذشت مدت‌زمان کوتاهی گیاه به‌طور کامل از بین می‌رود.

پیچش برگ

پیچش برگ از بیماری های قارچی گیاهان آپارتمانی به شمار می‌آید. این بیماری به نام‌های دیگری مانند برگ پیچیدگی هلو، لب شتری و بادسرخ نیز شناخته می‌شود. این بیماری بیشتر در نواحی خنک و مرطوب وجود دارد و معمولاً درختان هلو را تهدید می‌کند. از نشانه‌های اولیه بیماری پیچش برگ در بهار، ایجاد لکه‌های زرد یا متمایل به قرمز بر روی برگ‌های در حال رشد گیاه است. این لکه‌ها در برگ به تدریج کلفت و چین خورده شده و در آخر باعث پیچیدگی برگ می‌شود.

پوسیدگی خیس از بیماری های قارچی گیاهان

تعداد قارچ های بیماری زای گیاهی کم نیستند که یکی از آن‌ها بیماری پوسیدگی خیس شناخته می‌شود. پوسیدگی خیس به دو صورت پوسیدگی قهوه ای و پوسیدگی خشک وجود دارد. این بیماری بیشتر در مناطق مرطوب و خیس دیده می‌شود. بیماری پوسیدگی خیس، قسمت‌های مقاوم چوب را پوک (تو خالی) می‌کند.

پوسیدگی نرم

بیماری قارچی بعدی، پوسیدگی نرم است که موجب اختلال در سیستم آوندی گیاه می‌شود. با روند گسترش بیماری در گیاه، علائمی از قبیل زردی، پژمردگی و کاهش فرایند رشد در آن به وجود می‌آید. سرانجام در مرحله آخر، بیماری پوسیدگی نرم، مغز ساقه گیاه آلوده پوک و توخالی خواهد شد.

پوسیدگی یا فساد قارچی

از انواع قارچ گیاهان که گیاه را درگیر می‌کند، بیماری پوسیدگی یا فساد قارچی است. این قارچ، قسمت‌های زنده گیاه مانند برگ‌ها را مورد حمله قرار داده و موجب تجزیه و ایجاد پوسیدگی بر روی آن‌ها می‌شود.

کپک پودری

کپک پودری، یک قارچ گیاهان آپارتمانی به حساب می‌آید. در صورت ابتلای گیاه به بیماری کپک پودری، روند مدیریت و درمان بیماری بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه، این بیماری می‌تواند موجب کاهش عملکرد رشد و تولید محصول شود. این بیماری طیف وسیعی از گیاهان را درگیر کرده و معمولاً روی گیاهانی از جمله یاس‌ها، رزها، بلوط انگلیسی، گل آهاری مشاهده می‌شود.

از علائم این بیماری ایجاد لکه های سفید پودری بر روی برگ‌ها و ساقه‌ها است. کپک پودری بیشتر ناحیه تحتانی گیاه را درگیر می‌کند؛ با پیشرفت بیماری، به‌مرور زمان لکه‌ها بزرگ‌تر و متراکم‌تر می‌شوند. در مراحل پایانی بیماری، تعداد زیادی اسپور غیرجنسی تشکیل می‌گردد. همچنین، ممکن است کپک در طول گیاه به سمت بالا و پایین گسترش یابد.

کپک خاکستری

بیماری گیاهی کپک خاکستری با نام‌های دیگری چون پوسیدگی خاکستری و پوسیدگی میوه کیوی شناخته می‌شود. این بیماری موجب کاهش محصول حتی بعد از برداشت خواهد شد. این قارچ باعث آلودگی بیش از ٢٣۰ گیاه شده است. در صورت حمله این بیماری به گیاه، ابتدا گیاه به رنگ سفید در می‌آید و به‌مرور به رنگ خاکستری تغییر ظاهر می‌دهد.

زنگار از انواع قارچ گیاهان

زنگار از شایع‌ترین بیماری های قارچی گیاهان است که قسمت‌های مختلف گیاه از جمله برگ، ساقه، بذر و میوه را مورد حمله قرار می‌دهد. قارچ های زنگی فقط به گیاهان زنده حمله کرده و به سرعت بیماری را در گیاه گسترش می‌دهند. از نشانه‌های بیماری گیاهی زنگار، ایجاد لکه‌های زرد، نارنجی و قرمز بر روی گیاه است.

زغالک از قارچ های بیماری زای گیاهی

زغالک یکی دیگر از بیماری های قارچی گیاهان است که به‌صورت لکه‌های فرورفته روی گیاه ایجاد می‌شود. زغالک می‌تواند موجب از بین رفتن گیاه شده و در برخی موارد آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای گیاه در بر خواهد داشت.

رشته قرمزی از بیماری های قارچی گیاهان آپارتمانی

بیماری رشته قرمزی بیشتر در سطح باغچه‌ها دیده می‌شود و در صورتی که گیاه درمان نشود، منجر به نابودی گیاه خواهد شد. از علائم بیماری رشته قرمزی، ایجاد لکه‌هایی قرمزرنگ روی سطح گیاه است.

شل شدن ریشه

این قارچ به ریشه گیاه حمله کرده و موجب اختلال در عملکرد ریشه‌ها می‌گردد. بیماری شل شدن ریشه باعث تغییر رنگ برگ‌ها از سبز به ‌رنگ متمایل به آبی می‌شود.

شانکر

از شانکرهای رایج، شانکر سیتوسپورایی، شانکر نکتریایی و شانکر فوموپسیس است. این بیماری به بوته‌ها و درختان میوه (اغلب هسته‌دار) حمله می‌کند. شانکر باعث از بین رفتن شاخه‌ها یا ضعف ساختاری در درختان می‌گردد. در اثر تضعیف گیاه، ناحیه‌ آلوده در برابر طوفان یا کولاک شکننده و حساس است.

لکه‌های سیاه

از نام‌های دیگر لکه سیاه از قبیل سوختگی برگ، لکه برگی، کپک لزج و آسترومای برگ رز است. این بیماری اغلب در آب‌وهوای مرطوب دیده شده و علائم آن ایجاد لکه‌های سیاه با حلقه‌ای زرد رنگ در اطراف آن است. لکه‌های به وجود آمده به‌شکل گرد یا نامنظم، در دو سوی برگ ایجاد می‌شوند. سرانجام، این لکه‌ها باعث ریزش برگ و از دست رفتن شکل اولیه گیاه خواهد شد.

لکه‌های زرد

یکی از معروف‌ترین انواع بیماری های قارچی گیاهان ابتلای گیاه به بیماری لکه های زرد به حساب می‌آید. از نشانه‌های این بیماری، ایجاد لکه‌های زردرنگ بر روی ساقه و برگ‌های گیاه است. در صورتی که گیاه درمان نشود، بیماری و قارچ باعث خشک شدن کل گیاه می‌شود.

لکه های پوستی قهوه ای

بیماری لکه قهوه ای بیشتر به سر شاخه‌های جوان گیاه حمله می‌کند؛ چراکه، برگ‌های قدیمی در برابر این بیماری مقاومت از خودشان نشان می‌دهند. از نشانه های بیماری لکه های پوستی قهوه‌ای، ایجاد لکه‌های قهوه‌ای و بافت مرده (نکروتیک) روی برگ، میوه و سرشاخه‌های جوان است. این بیماری می‌تواند باعث ریزش زودهنگام میوه‌های جوان شده یا در سطح پوست آن‌ها برجستگی‌های کوچک به رنگ‌های قهوه‌ای یا قهوه‌ای تیره ایجاد کند. از سایر علائم این بیماری، ایجاد شکلی آبله‌ای روی پوست میوه است.

سفیدک کرکی

بیماری قارچی سفیدک کرکی با نام‌های دیگری چون سفیدک دروغین و سفیدک شناخته می‌شود. این بیماری معمولاً در مناطق مرطوب، به‌خصوص در قسمت‌های آبگیر مزارع مشاهده می‌شود. سفیدک کرکی باعث تضعیف گیاه شده و همان‌طور که از نام بیماری مشخص است، در این بیماری لکه‌های سفید ‌رنگی بر روی سطح گیاه به وجود می‌آید.

سیاهک

در صورتی که گیاه مبتلا به بیماری سیاهک شود، لکه‌هایی سیاه ‌رنگ بر روی برگ‌ها (قسمت‌های طوقه گیاه) پدیدار می‌شوند. از دیگر مشخصه‌های بیماری سیاهک، پیخ خوردگی برگ‌ها و کوتاه شدن آن‌ها است. گیاهان آلوده به تدریج از بین رفته و می‌ریزند.

پژمردگی کلماتیس

از شایع‌ترین بیماری های قارچی گیاهان می‌توان به پژمردگی کلماتیس اشاره کرد. این بیماری در مدت‌زمان کمی باعث پژمردگی گیاه می‌شود؛ در صورتی که گیاه آلود درمان نشود، بیماری در سراسر گیاه گسترش پیدا کرده و منجر به نابودی آن می‌گردد.

زگیل تاجی

آخرین بیماری قارچی مربوط به زگیل تاجی می‌شود که از خانواده گیاهان یونجه به حساب می‌آید. اگر گیاه مبتلا به بیماری زگیل تاجی شود، در آن برآمدگی‌هایی در قسمت‌های انتهایی گیاه به وجود می‌آید. شکل ظاهری این قارچ به شکل زگیل است.

علائم بیماری های قارچی گیاهان

با شناخت بیماری های قارچی گیاهان آپارتمانی اکنون لازم است با علائم بیماری قارچی گیاهان آشنا شوید. در ادامه نشانه‌های بیماری در همه قسمت‌های گیاه مانند برگ‌ها، ساقه، ریشه و… گفته شده است.

علائم قارچی شدن برگ های گیاه

در حالتی که برگ‌های گیاه درگیر بیماری شوند، علائمی چون کوچک شدن سایز برگ‌های نورسته، پژمردگی، لکه لکه شدن و رنگ پریدگی روی آن‌ها ظاهر می‌شود. در صورت ابتلای برگ‌ها به بیماری های قارچی، برگ‌ها نسبت به سایر قسمت‌های گیاه مقاومت و شانس درمان بیشتری خواهند داشت.

ساقه گیاه؛ علائم قارچ در گیاهان

اگر ساقه مورد حمله قارچ‌ها قرار بگیرد، ارتباط بین ریشه و برگ ها به‌تدریج قطع می‌شود. سرانجام، با نرسیدن آب و مواد مورد نیاز برای فتوسنتز به برگ‌ها، در عملکرد رشد گیاه اختلال به وجود می‌آید. از مشخصه‌های قارچی شدن ساقه، چروکیدگی ساقه، تغییر رنگ ساقه (قهوه‌ای مایل به زرد) و افزایش بیش از حد یا کوتاهی ساقه است. با پیشرفت بیماری در ساقه گیاه، برگ‌ها رنگشان را از دست داده و می‌ریزند.

گل‌های گیاه؛ از علائم قارچ در گیاهان

در حالتی که غنچه‌ها مورد حمله قارچ‌ها قرار بگیرند، غنچه‌ها باز نمی‌شوند. همچنین، کوچک‌تر شدن سایز غنچه، ایجاد لکه‌های سیاه روی بخش مرکز و سوختگی انتهای غلاف آن‌ها از نشانه‌های قارچی شدن غنچه‌ها است. به‌مرور، لکه‌های سیاه گسترش یافته و غنچه‌ها به رنگ زرد یا سیاه تغییر رنگ خواهند داد؛ در آخر، غنچه ریخته یا خشک می‌شود. از علائم قارچی شدن گل ها، پژمرگی، تغییر رنگ به سیاه، بدشکل شدن و جمع شدگی گلبرگ‌ها است. گل‌های مبتلا به بیماری با جریان هوا یا کوچک‌ترین تماسی می‌ریزد.

میوه گیاهان

زمانی که میوه‌ها دچار بیماری های قارچی گیاهان شوند، علائم قارچ در گیاهان از قبیل رنگ پریدگی میوه، کاهش کیفیت و کمیت، بد شکل شدن، از بین رفتن مزه مطلوب، تغییر رنگ میوه به سیاه و ریزش میوه است.

علائم بیماری قارچی ریشه گیاه

ریشه حساس‌ترین و مهم‌ترین قسمت گیاه محسوب می‌شود. در صورتی که قارچ‌ها به ریشه گیاه حمله کنند، در مدت‌زمان کوتاهی ریشه گیاه از بین می‌رود. از علائم قارچی شدن ریشه گیاه می‌توان به تورم و پوسیدگی ریشه و زرد و سیاه شدن برگ‌ها اشاره کرد. با پیشرفت بیماری، ریشه به‌طور کامل پوسیده و خشک شده و در نهایت موجب مرگ کل گیاه می‌شود.

روش های درمان قارچ گیاهان آپارتمانی

برای درمان بیماری قارچی گیاهان لازم است، اقداماتی برای بهبود و سلامت دوباره گیاه انجام دهید. اگر راهکارهای گفته شده را به‌درستی پیش ببرید تا حد زیادی، گیاه درمان می‌گردد.

انتقال گیاه آلوده به مکانی دیگر

برای درمان بیماری قارچی گیاهان در اولین قدم به منظور جلوگیری از گسترش بیماری، باید به‌سرعت گیاه آلوده را به مکان دیگری، جدا از دیگر گیاهان، انتقال دهید. توصیه می‌کنیم، گیاه را به مکانی ببرید که در صورت وجود اسپورهای فعال، جریان باد نتواند هاگ‌های آن را به سایر گیاهان منتقل کند.

جداسازی قسمت‌های آلوده

در قدم بعدی، باید همه نواحی آسیب دیده را جدا کرده و دور بیندازید. توجه داشته باشید، اگر قسمت‌های آسیب دیده را به‌خوبی جدا نکنید، بیماری به سایر قسمت‌های سالم گیاه نفوذ می‌کند. اگر گیاه دارای شاخ‌وبرگ زیادی است، می‌توانید برای تسهیل گردش جریان هوا، گیاه را تا حدودی هرس کنید. عبور جریان هوا در گیاه می‌تواند به روند بهبود و درمان بیماری گیاه کمک کند.

ایجاد شرایط مکانی مناسب

باید به شرایط محیطی رشد گیاه و محل قرار گیری گلدان توجه زیادی داشته باشید، برای مثال نباید خیلی سرد، مرطوب، تاریک و بدون گردش هوا باشد. اگر شرایط محیطی مناسب با زیستگاه گیاه فراهم شود، گیاه درمان خواهد شد. گفتنی است، تأمین نور آفتاب به‌صورت غیرمستقیم از دلایل مهم در بهبود بیماری گیاه به حساب می‌آید. همچنین، نحوه آبیاری را به‌منظور عدم گسترش قارچ در گیاه تغییر دهید؛ بنابراین، بهتر است طبق یک برنامه منظم، به میزان کمتری، نسبت به قبل، گیاه را آبیاری کنید.

شست‌وشوی گیاه

یکی از مراحل درمان قارچ گیاهان آپارتمانی، ضدعفونی کردن گیاه با استفاده از محلول آب ولرم و چند قطره مایع ظرف‌شویی، به‌وسیله یک دستمال نرم است. اگر فقط با آب خالی، گیاه را تمیز کنید، احتمال جابه‌جایی هاگ‌ها به قسمت‌های سالم گیاه وجود دارد. در صورتی که بیماری به تعداد زیادی از برگ‌ها یا سایر نواحی منتقل شده، گیاه را درون یک تشت با محلول موردنظر قرار دهید.

استفاده از قارچ کش

با تشخیص نوع بیماری، قارچ‌کُش تهیه کنید؛ به‌وسیله اسپری، قارچ‌کش‌ها را به نواحی مورد حمله قارچ اسپری بزنید. هرچند، پیشنهاد می‌کنیم برای اطمینان بیشتر به همه قسمت‌های گیاه از قبیل برگ، ساقه، محل اتصالات برگ به ساقه، سطح خاک و ریشه اسپری بزنید.

تعویض خاک

در حالتی که خاک گیاه، به‌مقدار زیادی دارای آلودگی باشد، بهتر است خاک گلدان را تعویض کنید. در غیر این صورت، سطح خاک را به‌وسیله قارچ‌کُش ضدعفونی کنید. توجه داشته باشید، اگر هنوز قسمت‌های سالمی از گیاه باقی مانده، آن را جدا کرده و در یک گلدان با خاک تازه بکارید.

نحوه پیشگیری از بیماری قارچی گیاهان

حالا که با انواع بیماری های قارچی گیاهان و علائم آن‌ها آشنا شده‌اید، با پیشگیری از قارچ گیاهان به‌راحتی می‌توانید گیاه را در سلامت نگهداری کنید.

آبیاری به میزان کافی

از مهم‌ترین عواملی که باید برای پیشگیری از قارچ گیاهان در نظر داشته باشید، آبیاری به‌صورت اصولی و منظم است. توجه کنید، آبیاری گیاهانی که در گلدان می‌کارید به‌دقت بیشتری نیاز دارد، چراکه ممکن است آب اضافی نتواند از گلدان خارج شود. اگر گیاه مورد نظر با حالت‌هایی چون پژمردگی، بی‌حالی، کاهش رشد، تغییر رنگ برگ‌ها (زردرنگ) و ریزش برگ‌ها همراه بود، با آبیاری زیاد به دنبال رفع مشکل نباشید.

با انجام یک کار ساده، می‌توانید هر بار تشخیص ‌دهید که چه زمانی آبیاری گیاه فرا رسیده است. بدین منظور، با فرو کردن انگشت دست‌تان به عمق ۳ سانتی‌متر در سطح خاک گلدان‌ و ۳۰ سانتی‌متر در خاک باغچه، در صورتی که خاک خشک بود به گیاه آب دهید.

کوددهی و تغذیه گیاه

برای رشد کامل و تولید محصول یا گیاه باکیفیت نیاز است، از انواع کودهای جامد، مایع، طبیعی و شیمیایی در طی فرایند رشد استفاده کنید. اگر گیاه به‌خوبی تغذیه نشود، به‌تدریج گیاه ضعیف خواهد شد. در اثر عدم کوددهی و تغزیه ناکافی، گیاه با علائمی از قبیل زردی برگ‌ها، کاهش رشد، کاهش گلدهی، کاهش میوه، کاهش کیفیت محصول، ریزش برگ ها روبه‌رو می‌شود.

توجه داشته باشید، میزان کوددهی برای هر گیاه، ممکن است متفاوت باشد؛ در صورتی که، کوددهی به میزان بیشتر یا خارج از فصول رشد انجام شود، گیاه مستعد انواع بیماری‌ها می‌گردد. دقت کنید، کود زیاد نه‌تنها باعث رشد گیاه نمی‌شود، بلکه با کاهش جذب آب اضافی توسط ریشه‌ها، مقاومت گیاه کمتر می‌گردد؛ با کاهش مقاومت گیاه، آسیب‌پذیری گیاه در برابر آفات و سرمازدگی بیشتر خواهد شد.

ایجاد هوای تازه

از راهکارهای پیشگیری از قارچ گیاهان فراهم کردن هوای تازه به همه قسمت‌های گیاهان است. توجه کنید، گیاه نباید نزدیک وسایل سرمایشی باشد. اگر گیاه در محیطی (فضای بسته و راکد) قرار بگیرد که به‌خوبی نتواند هوا دریافت کند، گیاه در معرض بیماری‌ها قرار می‌گیرد.

خاک مناسب؛ پیشگیری از قارچ گیاهان

خاک مورد قبول، خاکی است که دارای حفره‌های زیاد، به‌اصطلاح متخلل باشد تا ریشه‌ها بتوانند به‌راحتی تنفس کنند. خاک مناسب برای کشت در هر گیاهی یکسان نیست؛ بنابراین، قبل از کاشت گیاه، خاک مناسب آن را از فروشگاه دمبرگ تهیه کنید.

شناخت خلق‌وخوی گیاهان

اگر گیاه علاقه‌مند به محیط مرطوب یا خشک باشد و در محیطی غیر از آن نگهداری شود، در معرض بیماری‌های قارچی قرار می‌گیرد. توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از بیماری های قارچی گیاهان ابتدا گیاه را بشناسید که از نوع زیستگاه آن به محیط مرطوب یا خشک مطمئن شوید.

رعایت نکات بهداشتی

برای حفظ سلامتی گیاه و دور کردن آن در برابر حمله قارچ‌ها، قسمت‌های آسیب دیده را جدا کرده و برگ‌های ریخته شده در اطراف گیاه را جمع‌آوری کنید. از دیگر اقدامات بهداشتی، دور ریختن آب جمع شده در زیر گلدانی، هرس کردن با ابزاری تمیز (استریل) و آبیاری با آب پاکیزه است.

عدم پوشش سطح خاک گلدان

اگر بر روی سطح خاک گلدان، ماسه‌های رنگی و خزه بریزید، با انجام این کار زمینه را برای رشد انواع قارچ‌ها و باکتری‌ها آماده می‌کنید. در صورتی که گلدانی خریداری کرده‌اید که سطح خاک آن با ماسه‌های رنگی پوشانده شده، آن‌ها را از سطح خاک بردارید.

اکنون که از بیماری های قارچی گیاهان آپارتمانی و علائم قارچ در گیاهان مطلع شده‌اید، برای حفظ سلامت گیاه، راهکارهای پیشگیری از قارچ گیاهان را رعایت کنید. اگر گیاه شما مورد حمله قارچ‌ها قرار گرفته است، با شرح علائم آن پاسخ‌گوی سؤالات شما همراهان خواهیم بود.