انواع بیماری گیاهان آپارتمانی
گیاهان نیز مانند دیگر موجودات زنده ممکن است دچار بیماری شوند. موارد مختلفی وجود دارد که باعث بدحالی و بیماری گل ها شده و اگر به آن ها توجه نکنید، به مرور گیاهان شما از بین میروند. با مطالعه این مقاله با انواع بیماری گیاهان آپارتمانی، عامل و منشاء آن و روشهای تشخیص و درمان این بیماریها آشنا میشوید.
طبقه بندی بیماری های گیاهی
در واقع هر نوع تغییر غیرطبیعی که در گیاهان مشاهده شود، ممکن است نشانهای از مریضی گل باشد و باید برای درمان آن اقدام کرد. اغلب بیماریها بر اساس عواملی نظیر ویروسها، باکتریها، آفات و غیره به وجود میآیند. همچنین شرایط بد محیطی و عدم رسیدگی به موقع به گیاهان آپارتمانی باعث بیماری آنها میشود. به طور کلی بیماری گیاهان به دو دسته بیماریهای مسری و غیرمسری تقسیم میشود که در زیر به شرح آنها میپردازیم:
بیماری های انگلی گیاهان آپارتمانی
این بیماریها بر اساس عوامل زنده و عفونی به وجود میآید. این عوامل شامل قارچ گیاهان آپارتمانی، بیماریهای ویروسی، بیماریهای میکوپلاسمایی، بیماریهای باکتریایی و بیماری ناشی از نماتدهاست. این بیماریها به گیاه حمله کرده و از مواد مغذی آن برای رشد و تکثیر خود استفاده میکنند. انواع بیماریهای انگلی گیاهان عبارتند از:
1- بیماریهای قارچی
- علت: ناشی از قارچهایی که در شرایط رطوبتی و گرمایی رشد میکنند.
- نشانهها: لکههای سیاه یا قهوهای روی برگها، زرد شدن برگها، پوسیدگی ریشه.
- درمان: استفاده از قارچکشهای مناسب، تهویه بهتر و کاهش رطوبت.
2- بیماریهای باکتریایی
- علت: ایجاد شده توسط باکتریهای خاک و آب.
- نشانهها: لکههای آبکی و چسبناک روی برگها، نرم شدن و فساد بافتها.
- درمان: جدا کردن گیاه آلوده، استفاده از باکتریکشها و ضدعفونی کردن ابزارهای باغبانی.
3- بیماریهای ویروسی
- علت: ویروسها معمولاً از طریق حشرات ناقل، مانند شتهها، به گیاه منتقل میشوند.
- نشانهها: تغییر شکل برگها، رنگپریدگی و کاهش رشد.
- درمان: حذف و از بین بردن گیاه آلوده و کنترل حشرات ناقل.
4- بیماریهای نماتودی
- علت: نماتودهای ریز که به ریشهها حمله میکنند.
- نشانهها: ضعف رشد، تورم یا گرههای کوچک روی ریشه.
- درمان: استفاده از سموم نماتودکش و چرخش زراعی.
بیماری های غیرانگلی گیاهان آپارتمانی
اغلب این بیماری گیاهان آپارتمانی بر اساس عوامل غیرزنده نظیر کمبود مواد غذایی، سرما یا گرمای بیش از حد، آلودگی محیطی، کمبود اکسیژن، افزایش بیش از حد رطوبت، سموم شیمیایی، شرایط نامطلوب خاک و نور به وجود میآید. انواع این بیماریها عبارتند از:
1- کمبود مواد مغذی
- علت: کمبود عناصری مانند نیتروژن، فسفر، آهن یا پتاسیم در خاک.
- نشانهها: زردی برگها، رشد کند و کاهش شکوفهدهی.
- درمان: استفاده از کودهای حاوی عناصر موردنیاز.
2- آبیاری بیش از حد یا کمبود آب
- علت: شرایط نامناسب آبیاری.
- نشانهها: زرد شدن و ریزش برگها، پوسیدگی ریشه در آبیاری زیاد و خشک شدن نوک برگها در کمبود آب.
- درمان: تنظیم آبیاری مناسب با نیاز گیاه.
مطالعه بیشتر: جلوگیری از زرد شدن برگ گیاهان
3- تنش دمایی
- علت: دمای نامناسب محیطی (خیلی سرد یا خیلی گرم).
- نشانهها: سوختگی برگها در دمای بالا، توقف رشد در دمای پایین.
- درمان: جابجایی گیاه به محیطی با دمای مناسب.
4- نور ناکافی یا بیش از حد
- علت: قرارگیری در نور نامناسب.
- نشانهها: رنگپریدگی یا سوختگی برگها.
- درمان: تنظیم موقعیت گیاه برای دریافت نور کافی.
بیماری های گیاهان آپارتمانی بر کدام قسمت های گیاه اثر می گذارد؟
زمانی که در عملکرد یا ظاهر گیاه مشکلی رخ میدهد، بدون شک گیاه دچار بیماری شده است. با توجه به طبقه بندی بیماری گیاهان، هریک از عوامل نامبرده روی قسمت خاصی از گیاه اثر میگذارد که به شرح زیر هستند:
- ریشه؛
- ساقه؛
- میوه؛
- گل؛
- برگ.
هر یک از گروههای بیماری با درگیر کردن قسمتی از گیاه به مرور آن را از بین میبرد. البته بسیاری از گل و گیاهان آپارتمانی هستند که به دلیل عدم رسیدگی به موقع و شرایط بد محیطی مانند عدم دریافت نور، آب و رطوبت کافی پوسیده میشوند. همچنین هر یک از گیاهان آپارتمانی نیز بیماری خاص یا شایع مخصوص به خود را دارند که با شناخت عوامل موثر بر آن ها قادر به پیشگیری یا کنترل بیماری هستید.
عامل و منشا بیماری گیاهان آپارتمانی
دلایل مختلفی سبب بیماری گل و گیاهان آپارتمانی می شود. اغلب افرادی که به نگهداری از این گیاهان میپردازند، تصور میکنند که این گیاهان به رسیدگی خاصی نیاز نداشته و اگر در مقابل نور یا سایه قرار بگیرند، با دریافت مقداری آب به زندگی خود ادامه میدهند؛ اما اینگونه نیست. به طور کلی عامل بیماری گیاهان آپارتمانی به شرح زیر است:
- خاک: دلیل بیماریهای پوسیدگی ریشه، حمله باکتری و نماتدها استفاده از خاک آلوده است. به همین دلیل توصیه میشود برای کاشت گیاهان آپارتمانی از خاکهای ضدعفونی شده استفاده شود.
- بقایای گیاهان: برخی از بیماریها همچون باکتریها، قارچ، ویروس و نماتدها امکان دارد مدتها در بقایای گیاهان زنده بمانند؛ از این رو بهتر است آنها را از بین ببرید.
- علف های هرز: اغلب روی علفهای هرز و اندامهای زنده گیاهی، قارچهایی همچون سفیدک سطحی و ویروسها زندگی میکنند که با توجه به شرایط محیطی امکان شیوع بیماری را دارند. به همین دلیل با هرس کردن قسمتهای آلوده و حذف علفهای هرز بیشتر این بیماریها از بین میروند.
- کاشت بذر، پیاز با غده آلوده: برخی از بیماریها از همان اندام مادری آلوده نشات میگیرند که برای پیشگیری، بهتر است آنها را قبل از کاشت ضدعفونی کرد.
- آب و هوا: برخی از قارچها از طریق آب و هوای آلوده منتقل میشوند که توصیه میکنیم با زهکشی مناسب و استفاده از آب جوشیده سرد، گیاه آبیاری گردد.
ما در فروشگاه گل و گیاه دمبرگ، فروش انواع خاک مرغوب را انجام میدهیم. جهت ثبت سفارش و خرید خاک با بهترین قیمت میتوانید در سایت ما ثبت سفارش کنید.
علائم بیماری گل و گیاهان
یکی از راههایی که به درمان بیماری و حفظ کیفیت گیاهان آپارتمانی کمک میکند، شناخت نشانه بیماری گیاهان آپارتمانی است. به طور کلی بیماریها با نشانههای زیر ایجاد میشوند:
- متورم شدن ریشههای گیاه و پوسیدگی آنها؛
- پوسیدگی ساقهها؛
- کوتاه یا بلند شدن غیر طبیعی ساقه؛
- بدشکلی یا زخم شدن ساقهها؛
- رنگ پریدگی و زردی برگها؛
- پیچ خوردگی برگهای گیاه؛
- کوچکی و تغییر شکل برگها؛
- ایجاد لکه و تغییر شکل میوه گیاهان؛
- خشکی و بدمزه شدن میوهها؛
- ریزش گلها؛
- پوسیدگی و پژمردگی گلها؛
- تغییر رنگ غیرطبیعی گلهای آپارتمانی.
بدون شک زمانی که با این علائم رو به رو شدید، باید به فکر درمان آن باشید که بیماری به تمام قسمت گیاه نفوذ نکند.
بیماری های شایع و رایج گیاهان آپارتمانی
به طور کلی تعدادی از بیماریها در بیشتر گیاهان آپارتمانی رایج بوده و باعث پوسیدگی آن میشوند. برخی از مریضی گل ها به شرح زیر است:
1- پوسیدگی ریشهها
پوسیدگی ریشه یکی از بیماری های گیاهان آپارتمانی است که معمولاً به علت شرایط آبیاری نامناسب یا مشکلات خاک ایجاد میشود. این بیماری به سرعت میتواند گیاه را تضعیف کند و اگر بهموقع درمان نشود، منجر به مرگ گیاه خواهد شد.
پوسیدگی ریشه عمدتاً به دلایل زیر رخ میدهد:
- آبیاری بیش از حد: رطوبت زیاد خاک باعث کاهش اکسیژن اطراف ریشهها میشود و شرایط مناسبی را برای رشد قارچها و باکتریهای مضر فراهم میکند.
- زهکشی نامناسب خاک: خاک فشرده یا گلدانهایی که سوراخهای زهکشی کافی ندارند، آب را در خود نگه میدارند و مانع تهویه و گردش اکسیژن در خاک میشوند.
- قارچهای بیماریزا: قارچهایی مثل Phytophthora و Pythium در شرایط مرطوب خاک به سرعت تکثیر میشوند و به ریشهها حمله میکنند.
علائم پوسیدگی ریشه
زرد شدن و پژمردگی برگها: گیاه بهرغم آبیاری منظم، زرد شده و برگهای آن پژمرده به نظر میرسد.
نرم و لهیده شدن ریشهها: ریشهها از حالت سالم و سفت خود خارج میشوند و بافتی نرم و لهیده پیدا میکنند.
بوی بد از خاک: وجود بوی تند و نامطبوع از خاک، نشانهای از فساد ریشهها است.
رشد کند یا متوقف شدن گیاه: در شرایط پیشرفته، گیاه ممکن است بهطور کلی رشد نکند و ضعیف به نظر برسد.
درمان پوسیدگی ریشه
- قطع آبیاری موقت: ابتدا آبیاری را متوقف کنید و اجازه دهید خاک تا حدودی خشک شود. این کار به کاهش رطوبت اضافی خاک کمک میکند.
- بررسی و تمیز کردن ریشهها: گیاه را از گلدان خارج کرده و ریشهها را بررسی کنید. ریشههای قهوهای و نرم را با یک قیچی استریل برش دهید و تنها ریشههای سالم و سفید را نگه دارید.
- ضدعفونی ریشهها: میتوانید ریشهها را به مدت چند دقیقه در محلول قارچکش ملایم قرار دهید تا عوامل قارچی و باکتریایی از بین بروند.
- تعویض خاک و گلدان: خاک قدیمی را دور بریزید و از خاک جدید و باکیفیت استفاده کنید. گلدان جدید یا همان گلدان را بهخوبی شسته و ضدعفونی کنید و از گلدانی با زهکشی مناسب بهره بگیرید.
- تنظیم برنامه آبیاری: بعد از کاشت مجدد گیاه، آبیاری را با دقت انجام دهید و تنها زمانی به گیاه آب دهید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد.
پیشگیری از پوسیدگی ریشه
- استفاده از خاک با زهکشی خوب: خاک مخصوص گیاهان آپارتمانی که زهکشی و تهویه خوبی داشته باشد، میتواند از تجمع آب جلوگیری کند.
- گلدان مناسب با سوراخ زهکشی: انتخاب گلدانی با سوراخهای کافی در کف آن، برای خروج آب اضافی ضروری است.
- آبیاری کنترلشده: نیاز آبی هر گیاه را بشناسید و از آبیاری بیشازحد خودداری کنید.
پوسیدگی ریشه قابل پیشگیری و درمان است؛ فقط باید به علائم اولیه توجه کنید و اقدامات لازم را برای جلوگیری از آسیبهای بیشتر به گیاه انجام دهید.
2- بیماری لکه برگی گیاهان
لکههای برگی یکی از بیماری گیاهان آپارتمانی است و میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این لکهها نه تنها ظاهر گیاه را تحت تأثیر قرار میدهند، بلکه ممکن است نشانهای از وجود بیماریهای قارچی، باکتریایی یا حتی مشکلات محیطی باشند. برای مقابله با این مشکل، علت دقیق و روش درمان را باید مشخص کرد.
علت قهوه ای شدن برگ گیاهان آپارتمانی عبارتند از:
- بیماریهای قارچی
- بیماریهای باکتریایی
- آبیاری نامناسب
- نور بیش از حد یا کمبود نور
- کمبود مواد مغذی
نشانههای لکههای برگی
- لکههای زرد، قهوهای یا سیاه روی برگها: شکل و رنگ لکهها ممکن است بسته به نوع بیماری متفاوت باشد؛ برای مثال، لکههای قارچی معمولاً گرد هستند و حاشیه نامشخصی دارند.
- پژمردگی برگها: برگها ممکن است دچار تغییر رنگ و سپس خشک یا پژمرده شوند.
- سقوط برگها: در مراحل پیشرفتهتر، برگهای آلوده ریزش میکنند و گیاه ضعیفتر میشود.
درمان لکههای برگی
- حذف برگهای آلوده: برگهای آسیبدیده را به آرامی جدا کرده و دور بیندازید تا از گسترش بیماری به برگهای سالم جلوگیری شود.
- استفاده از قارچکش یا باکتریکش مناسب: در صورتی که علت بیماری قارچی یا باکتریایی باشد، از قارچکشهای مخصوص و باکتریکشها استفاده کنید. هنگام خرید سم قارچ کش اطمینان حاصل کنید که قارچکش انتخابی برای گیاه شما مناسب است.
- کاهش رطوبت و تهویه محیط: رطوبت بیش از حد محیط را کاهش داده و گیاه را در محلی با تهویه مناسب قرار دهید.
- اجتناب از پاشیدن آب روی برگها: در هنگام آبیاری، از پاشیدن آب مستقیم روی برگها خودداری کنید و بهجای آن آب را فقط به خاک اضافه کنید.
- بررسی نور محیطی: اگر لکهها ناشی از نور زیاد هستند، گیاه را به مکانی با نور غیرمستقیم منتقل کنید. همچنین اگر گیاه در محیطی با نور کم قرار دارد، شرایط نوری آن را بهبود دهید.
پیشگیری از لکههای برگی
- آبیاری اصولی و بهداشتی: از آبپاشی روی برگها و ایجاد رطوبت بیش از حد خودداری کنید.
- تهویه مناسب: مکان نگهداری گیاه باید به گونهای باشد که هوا جریان داشته باشد و از تجمع رطوبت جلوگیری شود.
- تغذیه متعادل: کوددهی منظم و متعادل با عناصر ضروری از بروز کمبود مواد مغذی و در نتیجه ایجاد لکهها جلوگیری میکند.
با رعایت این نکات، میتوانید از بروز لکههای برگی پیشگیری کنید و در صورت مشاهده، سریعاً به درمان آنها بپردازید.
3- سفیدک پودری در گیاهان
سفیدک پودری یک نوع از بیماری گیاهان آپارتمانی است که بهسرعت میتواند گیاهان را تحت تأثیر قرار دهد و زیبایی و سلامت آنها را مختل کند. علت سفیدک پودری عبارتند از:
- رطوبت بالا و تهویه ضعیف: این قارچ در شرایط مرطوب و بدون جریان هوای کافی رشد میکند.
- آبوهوای خنک: سفیدک پودری در دمای خنکتر و شبهای مرطوب بیشتر ظاهر میشود.
علائم سفیدک پودری در گل ها
- پوشش سفید یا خاکستری روی برگها و ساقهها که شبیه به پودر یا گرد به نظر میرسد.
- توقف رشد گیاه وپیچخوردگی یا زردی برگها در مراحل پیشرفتهتر.
درمان سفیدک پودری
- حذف برگهای آلوده: برگهای بیمار را به دقت جدا کنید.
- استفاده از قارچکش: از قارچکشهای مخصوص سفیدک پودری یا محلول جوش شیرین (1 قاشق چایخوری در 1 لیتر آب) استفاده کنید.
- تهویه و کاهش رطوبت: گیاه را در محلی با تهویه بهتر و رطوبت کنترلشده نگه دارید.
- آبیاری از زیر: از پاشیدن آب روی برگها خودداری کرده و آب را به خاک اضافه کنید.
پیشگیری از سفیدک پودری
- رعایت فاصله بین گیاهان برای جلوگیری از تجمع رطوبت.
- تهویه مناسب محیط و کنترل رطوبت.
- آبیاری اصولی بدون پاشیدن روی برگها.
این روشها میتوانند به شما در پیشگیری و کنترل سفیدک پودری در گیاهان آپارتمانی کمک کنند.
4- سفیدک داخلی
سفیدک داخلی یکی دیگر از بیماریهای قارچی رایج در گیاهان آپارتمانی است که برخلاف سفیدک پودری، بیشتر در زیر برگها ظاهر میشود و به گیاه آسیب جدی میرساند. علت سفیدک داخلی عبارت است از:
- رطوبت زیاد و دمای پایین: شرایط خنک و مرطوب به رشد قارچ سفیدک داخلی کمک میکند.
- تهویه ضعیف: نبود جریان هوای کافی، رشد قارچ را تسریع میکند.
نشانههای سفیدک داخلی
- لکههای زرد روی سطح بالایی برگها که با گذشت زمان به قهوهای تبدیل میشوند.
- پوشش سفید یا خاکستری در زیر برگها، که اغلب شبیه کپک به نظر میرسد.
- پژمردگی و ضعف گیاه در مراحل پیشرفته.
درمان سفیدک داخلی
- حذف برگهای آلوده: برگهای بیمار را قطع کرده و دور بیندازید.
- استفاده از قارچکش: قارچکشهای حاوی مس یا محلول شیر (مخلوط 1 قسمت شیر با 9 قسمت آب) را روی برگها اسپری کنید.
- افزایش تهویه و کاهش رطوبت: گیاه را در مکانی با جریان هوای بهتر و رطوبت کنترلشده قرار دهید.
- آبیاری کنترلشده: از آبیاری سطحی و خیس کردن برگها پرهیز کنید.
پیشگیری از سفیدک داخلی
- فاصلهگذاری مناسب بین گیاهان برای جلوگیری از تجمع رطوبت.
- تهویه و نور کافی برای کنترل رشد قارچ.
- آبیاری در خاک، نه روی برگها تا رطوبت سطحی کاهش یابد.
با رعایت این نکات، میتوانید سفیدک داخلی را در گیاهان آپارتمانی خود کنترل و از شیوع آن جلوگیری کنید.
5- کپک خاکستری
کپک خاکستری یا بوتریتیس یکی از بیماری های قارچی شایع است که در گیاهان آپارتمانی و باغچهای رخ میدهد. این بیماری به خصوص در شرایط مرطوب و کمتهویه به سرعت گسترش مییابد و میتواند به بخشهای مختلف گیاه آسیب بزند. علت کپک خاکستری عبارتند از:
- رطوبت زیاد: این قارچ در شرایط رطوبتی بالا و محیطهای مرطوب سریعتر رشد میکند.
- دماهای متوسط تا خنک: کپک خاکستری در دماهای معتدل به خصوص در شبهای مرطوب به راحتی ظاهر میشود.
- تهویه ضعیف و تراکم گیاهان: نبود جریان هوای کافی و تراکم زیاد گیاهان شرایط ایدهآلی برای رشد این قارچ ایجاد میکند.
علائم کپک خاکستری
- پوشش خاکستری و پودری روی برگها، ساقهها و حتی گلها و میوهها.
- لکههای قهوهای و آبکی روی برگها و ساقهها که با گذشت زمان پوسیده و گسترش مییابند.
- خشک شدن و پژمرده شدن برگها و سایر بخشهای گیاه.
درمان کپک خاکستری
- حذف بخشهای آلوده: برگها، ساقهها یا گلهای آلوده را به دقت جدا کنید و دور بیندازید.
- استفاده از قارچکشهای مناسب: قارچکشهایی که حاوی مس یا گوگرد هستند میتوانند مؤثر باشند. اسپری کردن قارچکشها روی گیاه به کاهش قارچ کمک میکند. قارچ کش کاپیتان میتواند مناسب باشد.
- بهبود تهویه: گیاه را در محیطی با جریان هوای کافی قرار دهید تا رطوبت اضافی تبخیر شود.
- کاهش رطوبت: از آبیاری بیش از حد و پاشیدن آب روی برگها خودداری کنید و تنها خاک را آبیاری کنید.
پیشگیری از کپک خاکستری
- فاصلهگذاری مناسب گیاهان برای جلوگیری از تراکم و تجمع رطوبت.
- آبیاری متعادل و دوری از خیس شدن برگها.
- استفاده از خاک زهکشیدار و گلدان با سوراخ زهکشی مناسب برای جلوگیری از تجمع آب.
برای مبارزه با قارچها و آفات گیاهان میتوانید خرید سم آفت کش خود را از دمبرگ انجام دهید.
سخن پایانی
در نهایت، نگهداری از گیاهان آپارتمانی نیازمند توجه و مراقبت ویژهای است. شناخت بیماری گیاهان آپارتمانی و علائم آنها میتواند به شما کمک کند تا در زمان مناسب اقدام کنید و از آسیبهای جدی به گیاهان جلوگیری کنید. با رعایت نکات پیشگیری و درمانی، میتوانید گیاهان سالم و سرزندهای داشته باشید که نه تنها به زیبایی منزل شما میافزایند، بلکه به بهبود کیفیت هوا و ایجاد فضایی دلنشین کمک میکنند. به یاد داشته باشید که هر گیاه به نوع خاصی از نگهداری و شرایط محیطی نیاز دارد، بنابراین با مطالعه و تحقیق در مورد گیاهان خود، میتوانید بهترین نتیجه را کسب کنید.
سوالات متداول
- چگونه میتوان از پوسیدگی ریشه گیاهان آپارتمانی جلوگیری کرد؟
پوسیدگی ریشه، یکی از بیماریهای شایع گیاهان آپارتمانی است که عمدتاً به علت آبیاری بیشازحد یا زهکشی ضعیف خاک رخ میدهد. برای جلوگیری از آن، از خاکهای با زهکشی مناسب و گلدانهای دارای سوراخهای کافی در کف استفاده کنید. همچنین، آبیاری را تنها زمانی انجام دهید که سطح خاک تا حدودی خشک شده باشد. توجه به شرایط محیطی و نیاز آبی هر گیاه، به پیشگیری از پوسیدگی ریشه کمک میکند.
- چرا برگهای گیاهان آپارتمانی دچار لکههای قهوهای میشوند؟
لکههای قهوهای روی برگها میتواند ناشی از بیماریهای قارچی، باکتریایی، آبیاری نامناسب، نور زیاد یا کمبود مواد مغذی باشد. برای رفع این مشکل، ابتدا برگهای آلوده را جدا کرده و محیط را تهویه کنید. همچنین از پاشیدن آب روی برگها خودداری کرده و در صورت لزوم، گیاه را به مکانی با نور مناسب انتقال دهید. استفاده از قارچکش یا باکتریکش نیز در صورت ابتلا به بیماری قارچی یا باکتریایی توصیه میشود.
- علت زرد شدن برگهای گیاهان آپارتمانی چیست؟
زرد شدن برگها ممکن است به دلیل کمبود مواد مغذی، آبیاری بیشازحد یا ناکافی، نور نامناسب و یا بیماریهای انگلی باشد. برای تشخیص دقیق، نیاز گیاه به مواد مغذی را با کوددهی منظم تامین کرده و برنامه آبیاری را با توجه به نیاز گیاه تنظیم کنید. همچنین، گیاه را در محلی با نور مناسب قرار دهید تا از زرد شدن برگها جلوگیری شود.